Trong chương trình Sinh học lớp 11, các bạn đã được học về tuần hoàn máu và phân loại các hệ tuần hoàn. Bài viết hôm nay sẽ giúp các bạn tìm ra những ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở.
Trước hết, để xác định được những ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở, chúng ta cần xem lại khái niệm thế nào là hệ tuần hoàn kín và thế nào là hệ tuần hoàn hở.
Khái niệm về hệ tuần hoàn kín và hệ tuần hoàn hở
Hệ tuần hoàn (hay còn gọi là hệ tim mạch hoặc hệ thống mạch máu) là hệ cơ quan giúp tuần hoàn, lưu thông máu trong cơ thể của các loài động vật đa bào có kích thước lớn, không thể trao đổi chất ngay trên bề mặt cơ thể. Hệ tuần hoàn có chức năng vận chuyển các chất dinh dưỡng, oxy, carbon dioxide, hormone, tế bào máu ra vào các tế bào trong cơ thể nhằm nuôi dưỡng cơ thể và giúp cơ thể có khả năng chống lại bệnh tật, ổn định nhiệt độ và độ pH, đồng thời duy trì cân bằng nội môi.
Có 4 loại hệ tuần hoàn, gồm: hệ tuần hoàn kín, hệ tuần hoàn hở, hệ tuần hoàn đơn và hệ tuần hoàn kép. Phạm vi bài viết này sẽ chỉ đề cập hệ tuần hoàn kín và hệ tuần hoàn hở. Trong đó:
- Hệ tuần hoàn hở (có ở hầu hết các loài nhuyễn thể, trừ mực và bạch tuộc có hệ tuần hoàn kín) là hệ tuần hoàn không có mao mạch. Nó được gọi là hở vì máu có thể rời khỏi hệ thống tuần hoàn.
- Hệ tuần hoàn kín (có ở mực ống, bạch tuộc, giun đốt, các loài chân khớp và động vật có xương sống) là hệ tuần hoàn mà trong đó máu lưu thông liên tục trong một mạng lưới các mạch máu với áp lực trung bình hoặc cao.
Ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở
Ở hệ tuần hoàn hở, máu được tim bơm vào khoang cơ thể bao quanh các cơ quan, các mô sẽ trao đổi chất trực tiếp với máu. Sau đó máu trở về tim theo hệ thống mạch góp. Hệ thống này chỉ phù hợp với các loài động vật nhỏ như động vật chân đốt hoặc động vật thân mềm.
Còn ở hệ tuần hoàn kín, các tế bào mô không trao đổi chất trực tiếp với máu mà tắm trong dịch mô. Dịch mô này được hình thành từ máu bằng cách lọc qua các thành mao mạch. Hệ tuần hoàn kín hoạt động rất hiệu quả và là yếu tố then chốt trong quá trình tiến hóa của hầu hết động vật có xương sống kích thước lớn.
Từ những đặc điểm trên, có thể rút ra được so với hệ tuần hoàn hở, hệ tuần hoàn kín có những ưu điểm là:
- Máu được lưu thông liên tục trong một mạng lưới các mạch máu khép kín.
- Tốc độ lưu thông máu nhanh hơn do máu chảy trong động mạch với áp lực trung bình hoặc cao.
- Máu đi được xa và nhanh đến với các cơ quan trong cơ thể.
- Đáp ứng nhu cầu trao đổi khí, trao đổi chất của cơ thể.
Như vậy, bài viết đã giúp các bạn chỉ ra ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở. Đây là những kiến thức mang tính cốt lõi, nền tảng của sinh học tuần hoàn, mong rằng sẽ hữu ích với các bạn!
